Yeni Anayasa’da değişen Maddeler : 159. Madde (Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu)

Şuan ki Anayasa‘da

Madde 159 – Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, mahkemelerin bağımsızlığı ve hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.
Kurulun Başkanı, Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlığı Müsteşarı Kurulun tabiî üyesidir. Kurulun üç asıl ve üç yedek üyesi Yargıtay Genel Kurulunun, iki asıl ve iki yedek üyesi Danıştay Genel Kurulunun kendi üyeleri arasından, her üyelik için gösterecekleri üçer aday içinden Cumhurbaşkanınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilirler. Kurul, seçimle gelen asıl üyeleri arasından bir başkanvekili seçer.

Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu; adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını mesleğe kabul etme, atama ve nakletme, geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, kadro dağıtma, meslekte kalmaları uygun görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklaştırma işlemlerini yapar. Adalet Bakanlığının, bir mahkemenin veya bir hâkimin veya savcının kadrosunun kaldırılması veya bir mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi konusundaki tekliflerini karara bağlar. Ayrıca Anayasa ve kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirir.
Kurul kararlarına karşı yargı mercilerine başvurulamaz.
Kurulun görevlerini yerine getirmesi, seçim ve çalışma usulleriyle itirazların Kurul bünyesinde incelenmesi esasları kanunla düzenlenir.
Adalet Bakanlığının merkez kuruluşunda geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak hâkim ve savcıların muvafakatlarını alarak atama yetkisi Adalet Bakanına aittir.
Adalet Bakanı Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun ilk toplantısında onaya sunulmak üzere gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hizmetin aksamaması için hâkim ve savcıları geçici yetki ile görevlendirebilir.

Teklif edilen yeni Anayasa‘da

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 159 uncu maddesi asagıdaki sekilde
degistirilmistir.
“MADDE 159- Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu, mahkemelerin bagımsızlıgı ve
hâkimlik teminatı esaslarına göre kurulur ve görev yapar.
Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu yirmibir asıl ve on yedek üyeden olusur; üç daire
halinde çalısır.
6 / 9
Kurulun Baskanı Adalet Bakanıdır. Adalet Bakanlıgı Müstesarı Kurulun tabiî üyesidir.
Kurulun, dört asıl üyesi, nitelikleri kanunda belirtilen; yüksek ögretim kurumlarının hukuk,
iktisat ve siyasal bilimler dallarında görev yapan ögretim üyeleri, üst kademe yöneticileri ile
avukatlar arasından Cumhurbaskanınca, bir asıl ve bir yedek üyesi Anayasa Mahkemesi
raportörleri arasından Anayasa Mahkemesince, üç asıl ve iki yedek üyesi Yargıtay üyeleri
arasından Yargıtay Genel Kurulunca, bir asıl ve bir yedek üyesi Danıstay üyeleri arasından
Danıstay Genel Kurulunca, yedi asıl ve dört yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa
ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemis adlî yargı hâkim ve savcıları arasından adlî yargı
hâkim ve savcılarınca, üç asıl ve iki yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı
gerektiren nitelikleri yitirmemis idarî yargı hâkim ve savcıları arasından idarî yargı hâkim ve
savcılarınca, dört yıl için seçilir. Süresi biten üyeler yeniden seçilebilir.
Kurul üyeligi seçimi, üyelerin görev süresinin dolmasından önceki altmıs gün içinde
yapılır. Cumhurbaskanı tarafından seçilen üyelerin görev süreleri dolmadan Kurul üyeliginin
bosalması durumunda, bosalmayı takip eden altmıs gün içinde, yeni üyelerin seçimi yapılır.
Diger üyeliklerin bosalması halinde, asıl üyenin yedegi tarafından kalan süre tamamlanır.
Yargıtay ve Danıstay genel kurullarından seçilecek Kurul üyeligi için her üyenin,
birinci sınıf adlî ve idarî yargı hâkim ve savcıları arasından seçilecek Kurul üyeligi için her
hâkim ve savcının; ancak bir aday için oy kullanacagı seçimlerde, en fazla oy alan adaylar
sırasıyla asıl ve yedek üye seçilir. Bu seçimler her dönem için bir defada ve gizli oyla yapılır.
Kurulun, Adalet Bakanı ile Adalet Bakanlıgı Müstesarı dısındaki asıl üyeleri,
görevlerinin devamı süresince kanunda belirlenenler dısında baska bir görev alamazlar.
Kurulun yönetimi ve temsili Kurul Baskanına aittir. Kurul Baskanı dairelerin
çalısmalarına katılamaz. Kurul, kendi üyeleri arasından daire baskanlarını seçer. Baskan,
yetkilerinden bir kısmını baskanvekili olarak belirledigi daire baskanına devredebilir.
Kurul, adlî ve idarî yargı hâkim ve savcılarını meslege kabul etme, atama ve nakletme,
geçici yetki verme, yükselme ve birinci sınıfa ayırma, meslekte kalmaları uygun
görülmeyenler hakkında karar verme, disiplin cezası verme, görevden uzaklastırma
islemlerini yapar; Adalet Bakanlıgının, bir mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin
degistirilmesi konusundaki tekliflerini karara baglar; ayrıca, Anayasa ve kanunlarla verilen
diger görevleri yerine getirir.
Hâkim ve savcıların görevlerini; kanun, tüzük, yönetmeliklere ve genelgelere
(hâkimler için idarî nitelikteki genelgelere) uygun olarak yapıp yapmadıklarını denetleme;
görevlerinden dolayı veya görevleri sırasında suç isleyip islemediklerini, hal ve eylemlerinin
sıfat ve görevleri icaplarına uyup uymadıgını arastırma ve gerektiginde haklarında inceleme
ve sorusturma islemleri, ilgili dairenin teklifi ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu
Baskanının oluru ile Kurul müfettislerine yaptırılır. Sorusturma ve inceleme islemleri,
hakkında sorusturma ve inceleme yapılacak olandan daha kıdemli hâkim veya savcı eliyle de
yaptırılabilir.
Kurulun meslekten çıkarma cezasına iliskin olanlar dısındaki kararlarına karsı yargı
mercilerine basvurulamaz.
Kurula baglı Genel Sekreterlik kurulur. Genel Sekreter, birinci sınıf hâkim ve
savcılardan Kurulun teklif ettigi üç aday arasından Kurul Baskanı tarafından atanır. Kurul
müfettisleri ile Kurulda geçici veya sürekli olarak çalıstırılacak hâkim ve savcıları,
muvafakatlerini alarak atama yetkisi Kurula aittir.
Adalet Bakanlıgının merkez, baglı ve ilgili kuruluslarında geçici veya sürekli olarak
çalıstırılacak hâkim ve savcılar ile adalet müfettislerini, muvafakatlerini alarak atama yetkisi
7 / 9
Adalet Bakanına aittir.
Kurul üyelerinin seçimi, dairelerin olusumu ve isbölümü, Kurulun ve dairelerin
görevleri, toplantı ve karar yeter sayıları, çalısma usul ve esasları, dairelerin karar ve
islemlerine karsı yapılacak itirazlar ve bunların incelenmesi usulü ile Genel Sekreterligin
kurulus ve görevleri kanunla düzenlenir.”